- Afstand tot jouw locatie:
-
Westhoek: verzilting
Westhoek: verziltingWesthoek: verzilting
(beluister hier het audioverhaal)
Al eeuwenlang plukken kustbewoners vruchten van deze bodem, die ooit zee was. En dat is letterlijk zo, de (poot)aardappelteelt van deze streek is bijvoorbeeld van wereldklasse. Toch is er ook een keerzijde. Het zoutgehalte in kustgebieden neemt namelijk zo ver toe dat problemen ontstaan in de landbouw.
Je kunt je wel voorstellen wat er gebeurt als een gewas teveel zout krijgt. In dit gebied hier rond Westhoek komt het zoute grondwater gelukkig niet zo hoog dat de wortels van de gewassen erin groeien. Maar in de zomer kunnen boeren hun droge akkers soms niet beregenen met water uit de sloten en vaarten omdat het zoutgehalte te hoog is.
Het Wetterskip zet deze pomp hier beneden bij het veerooster (en andere stuwen en opmalingen in heel Friesland) in tegen de verzilting, door de vaarten en kanalen door te spoelen met zoet water dat uit de Friese boezem komt.
De Friese boezem is de benaming voor de aan elkaar verbonden kanalen en meren in Friesland met een streefpeil van 0,52 meter onder Normaal Amsterdams Peil (NAP). Dat NAP is het nulpunt dat we in Nederland gebruiken om hoogtes met elkaar te vergelijken. Een onmisbaar instrument.
Het zoete water dat naar deze polder komt, die in de jaren zeventig van de vorige eeuw van de boezem is afgesloten, wordt bij de sluis van Wier 6 km verderop ingelaten. Het zoute water stroomt naar het gemaal in Zwarte Haan en vandaar naar zee. Probleem opgelost, voor even.
De toenemende zeespiegelstijging zorgt voor een hogere druk van het zoute zeewater op de kustgebieden. De bodem van het land klinkt in, en daalt ook door delfstoffenwinning, en het zoute grondwater zit dus dichterbij de oppervlakte. De zoete laag boven het zoute grondwater wordt ook nog eens dunner omdat de zomers tegenwoordig vaak erg droog zijn.
Het probleem speelt niet alleen hier, maar wereldwijd. Er wordt daarom steeds vaker gekeken naar zouttolerante gewassen voor de toekomst, gewassen die goed tegen zout kunnen dus. Want doorspoelen met zoet water werkt wel, maar het is ook een kostbare manier. Ook op andere manieren wordt daarom al meer zoet water vastgehouden, door bijvoorbeeld oevers te verbreden.
Ingesproken door:
Nienke Brokke beschrijft zichzelf als een kunstenaar die gaat waar het verhaal is. Haar werk uit zich van video-installaties tot land-art. Nienke organiseert buurtprojecten waarbij ze met de bewoners iedere beeldende discipline gebruik om hun verhalen samen te verbeelden. Van animatiefilms tot zandsculpturen.In 1997 studeerde zij af op de Rietveld theatervormgeving/Art-direction. Joop was daarbij de examinator. 17 jaar na dato nam hij contact op omdat haar examenwerk hem bijgebleven was. “Joop was bevlogen met veel ervaring en verstand van uiteenlopend theater en kunstdisciplines. Een man met twee blote voeten stevig op de grond.
Vanaf de eerste ontmoeting was het alsof hij familie van me was. Hartelijk, oude jongens krentenbrood zeg maar. We bespraken grootse plannen. Verfrissend voor mij om mee te gaan in zijn onstuitbare enthousiasme en projecten te bedenken.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
Al eeuwenlang plukken kustbewoners vruchten van deze bodem, die ooit zee was. En dat is letterlijk zo, de (poot)aardappelteelt van deze streek is bijvoorbeeld van wereldklasse.
Westhoek -
Fatum molen
Fatum molen
De Fatum molen is een poldermolen in Fatum, dicht bij Tzum. De functie was het bemalen van de polder Fatum.
Fatum -
Hempenserpoldermolen
Hempenserpoldermolen
De Hempenserpoldermolen is in 1863 tussen Leeuwarden en Wergea gebouwd als achtkante poldermolen, gedekt met riet.
Wergea -
Poldermolen De Rentmeester
Poldermolen De Rentmeester
Deze in 1833 gebouwde monniksmolen is in 1981/1982 verplaatst uit de voormalige Noorderpolder bij Dronrijp en meteen opgebouwd en gerestaureerd op het erf van de in 1969 afgebrande poldermolen van de Zuidoosterpolder.
Menaam -
Poldermolen Kingmatille
Poldermolen Kingmatille
De molen werd in 1870 gebouwd en in 1987 verplaatst naar de huidige locatie. De molen is op afspraak te bezichtigen.
Dronryp -
Schalsumermolen
Schalsumermolen
Poldermolen. Vaak op zaterdag middag te bezichtigen en op afspraak. Molenaar Durk Piersma.
Schalsum -
Windmotor Weidum
Windmotor Weidum
De Amerikaanse windmotor uit het begin van de 20ste eeuw is van algemeen cultuurhistorisch en industrieel-archeologisch belang. Gemeten naar de diameter van het windrad is dit de grootste windmotor van Nederland.
Weidum -
Poldermolen De Hatsumermolen
Poldermolen De Hatsumermolen
De molen werd in 1878 door N.J. Osinga gebouwd als opvolger van een spinnenkopmolen. Hij bemaalde voorheen de 60 ha. grote polder ‘Sikma’ rondom de boerderij ‘Hommema State’. Op afspraak te bezichtigen.
Dronryp -
De Vrouwbuurtstermolen
De Vrouwbuurtstermolen
De laatste historische molen op Het Bildt, gelegen op een prachtige locatie aan de 11-steden vaarroute. Iedere zaterdagmiddag, bij voldoende wind, is de molen in bedrijf en te bezichtigen.
Vrouwenparochie -
De Borgmolen
De Borgmolen
De Borgmolen werd in 1895 gebouwd ter bemaling van de voormalige polder De Nije Borgkrite. Vanaf 1954 was hij niet meer maalvaardig. Als gevolg van he...
Grou
